Kwestia wsparcia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, którzy musieli zrezygnować z pracy zawodowej pozostaje wciąż nierozwiązana na poziomie regulacji ogólnopolskich. Kolejne rządy nie potrafiły doprowadzić do takich uregulowań systemowych, które zapewniłyby opiekunom dorosłych osób niepełnosprawnych możliwość godnego funkcjonowania w społeczeństwie. Protesty opiekunów osób niepełnosprawnych z lat 2014 i 2018 nie doprowadziły do wypracowania choć w części satysfakcjonujących dla nich rozwiązań. Co więcej, w przypadku niektórych samorządów są podejmowane decyzje, które zamiast ułatwiać – utrudniają życie opiekunom osób niepełnosprawnych. Przykładem takiego sposobu postępowania jest Warszawa, gdzie kilka dni temu ratusz zdecydował o zmniejszeniu godzin instytucjonalnym opiekunom osób niepełnosprawnych. Priorytetem są tam inne grupy, bardziej hałaśliwe i zdeterminowane w artykułowaniu swoich żądań.
Na tym tle uchwała Rady Miasta Krakowa z 13 lutego b.r. o ustanowieniu dodatku opiekuńczego w wysokości 500 złotych bez wątpienia pozytywnie się wyróżnia. Warto omówić poszczególne punkty wyżej wspomnianej regulacji.
Aby otrzymać wspomniany dodatek trzeba spełnić trzy podstawowe warunki. Po pierwsze trzeba być stałym mieszkańcem Gminy Miejskiej Kraków. Po drugie trzeba posiadać decyzję administracyjną ustalającą prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, zgodnie z przepisami ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Po trzecie, trzeba posiadać decyzję administracyjną ustalającą prawo do zasiłku dla opiekuna, w zgodzie z przepisami ustawy z 4 kwietnia 2014 r. Innymi słowy, trzeba już znajdować się w systemie, ponieważ postępowanie w sprawie ustalenia prawa do 500 złotowego dodatku opiekuńczego będzie wszczynane z urzędu, a nie na wniosek strony. Uchwała Rady Miasta nie przewiduje tej drugiej możliwości.
Okres wypłacania dodatku opiekuńczego uzależniony jest od czasu trwania wspomnianych wyżej dwu decyzji administracyjnych, rozpoczyna się od dnia wskazanego w decyzji ustalającej prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub zasiłku dla opiekuna. W przypadku decyzji wydanych przed 1 stycznia 2019 r. za okres początkowy przyjmuje się datę 1 stycznia 2019 r. Zasadniczo datą końcową okresu wypłacania dodatku opiekuńczego jest data wygaśnięcia wspomnianych wyżej decyzji administracyjnych. Także wstrzymanie wypłaty specjalnego zasiłku opiekuńczego, lub zasiłku dla opiekuna, pociąga za sobą wstrzymanie wypłaty 500 złotowego dodatku opiekuńczego.
Dodatek opiekuńczy będzie wypłacany co miesiąc, najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca. W przypadku świadczeń za styczeń i luty 2019 r. - ich wypłata nastąpi wraz z dodatkiem za marzec 2019 r. - najpóźniej do 31 marca 2019 r. Kwota dodatku przysługująca za niepełny miesiąc będzie ustalana poprzez podzielenie kwoty 500 złotych przez liczbę dni kalendarzowych w danym miesiącu, a następnie poprzez przemnożenie otrzymanego wyniku przez liczbę dni, za które dodatek przysługuje. Wielkość kwoty dodatku za niepełny miesiąc będzie zaokrąglana do 10 groszy w górę.
Osoby uprawnione do dodatku opiekuńczego w myśl przepisów uchwały z 13 lutego 2019 r. będą zobowiązane do informowania, na wezwanie Prezydenta Miasta Krakowa lub osoby przez niego upoważnionej, odnośnie do okoliczności mogących mieć wpływ na prawo do dodatku opiekuńczego.
W wypadku nienależnego pobrania dodatku opiekuńczego, beneficjent jest zobowiązany do jego zwrotu, wraz z odsetkami, których wysokość jest równoważna wysokości karnych odsetek za zwłokę.
Przyczyną nienależnego pobrania dodatku jest bądź wygaśnięcie decyzji administracyjnych ustalających specjalny zasiłek opiekuńczy, czy zasiłek dla opiekuna, bądź ich zawieszenie. Oczywiście także zmiana miejsca zamieszkania wiążąca się z przeprowadzką poza teren Gminy Miejskiej Kraków także spowoduje utratę prawa do dodatku opiekuńczego, gdyż stanowi jeden z warunków sine qua non otrzymania świadczenia.
Reasumując: miasto w myśl uchwały samo będzie docierać z pomocą do opiekunów osób niepełnosprawnych, jednak to na beneficjentach programu będzie w dużej mierze spoczywała odpowiedzialność za zgodne z prawem z niego korzystanie.